Op bezoek bij Lennart en Karin

“Het is elk jaar opnieuw uitkijken naar dit seizoen” zegt Lennart terwijl hij me naar een werkkamertje achterin het huis leidt. Hij refereert naar het seizoen waarin hij samen met zijn vrouw Karin hun uit stro vervaardigde handwerk verkoopt op tal van indoor kerst- en ambachtsmarkten in het westen van Zweden.

Twee weken geleden ontmoette ik hen op zo’n ambachtsmarkt. Op een krukje zat de tachtigjarige Lennart naarstig te werken aan een volgend stroproject. Terwijl Karin hun ruim en tot in de puntjes verzorgde aanbod aan handwerk verkocht.

Geïnteresseerd voor deze oude Zweedse traditie raakte ik aan de praat met de gemoedelijke Lennart. 20 minuutjes later overhandigde hij me zijn telefoonnummer. Om eens langs te komen en verder te praten.

Ik neem plaats aan een tafel in het werkkamertje. Met glinsterende ogen start Lennart zijn verhaal.

En ik… ik ben een en al oor.

Het was Sven die hem in het jaar 1943 in contact bracht met het omvormen van stro tot de in Zweden en andere Scandinavische landen alom gekende Julbock. Lennart was toen acht en keek over de schouders van de zestienjarige knaap mee hoe hij op traditionele wijze prachtige kerstbokken maakte.

Het was pas in de jaren zeventig dat Lennart een eerste eigen kerstbok maakte. “Hij zag er verschrikkelijk uit”, fluistert hij me toe en vervolgt: “Hij belandde dan ook als geschenk voor mijn schoonmoeder onder de kerstboom.” Hij knipoogt en we barsten in lachen uit.

Mijn eerste kerstbok mislukte faliekant. Mijn schoonmoeder kreeg hem dan ook kado.

Zijn kerstbokken werden er alleen maar mooier en mooier op en zijn zus nam ze samen met haar strocreaties mee naar Kronhusbodarna in Göteborg. Een handelsplaats waar vele handwerkers tijdens de kerstmaanden hun producten verkochten.

Vandaag de dag vervaardigt hij samen met Karin meer dan alleen kerstbokken. Van paardjes, kerstmannen, kerstboomversieringen en sterren tot poppetjes en vogels. Terwijl Lennart zich voornamelijk over het grove werk ontfermt, zorgt Karin voor de afwerking en de creatie van de kleinere producten.

Onze hobby houdt ons jong

In eerste instantie stond Karin niet te popelen om ook producten uit stro te maken. Maar na wat aandringen van Lennart en wat kleine creaties gemaakt te hebben, kreeg ook zij de smaak te pakken. Nu werken ze als een geolied team. Hun leven draait om stro en hun hobby houdt hen jong.

Een kerstbok met internationale bekendheid

In Gävle (Zweden) bouwt men sinds 1966 jaarlijks een kerstbok van wel 13 meter hoog. Maar het is niet dat gegeven wat hem internationale bekendheid bezorgt.

Jaarlijks krijgt de bok te maken met sabotage. Het vaakst werd een lucifer vlakbij zijn strovoetjes gehouden. Andere jaren werd hij neergeknuppeld. En in 1973 werd hij zelfs gestolen. De laatste keer dat Gävlebocken kerstdag overleefde was 2010.

Wie wil weten hoe het dit en de volgende jaren afloopt met Gävlebocken kan hem op Twitter volgen. Hij vertelt daar wat hem overkomt en hoe hij zich daar bij voelt.
Foto: Mats Åstrand/TT

“Wanneer je kerstbokken maakt is het belangrijk over lange strohalmen te beschikken” benadrukt Lennart. De rogge die men teelt voor veevoeder is door zijn korte halmen (dit om makkelijk machinaal geoogst te kunnen worden) onbruikbaar. “Dus we telen ons graan zelf”, deelt hij me fier mij.

Ik sta perplex.

“Een speciale roggesoort met extra lange stengels”, gaat hij vlotjes verder alsof dit de normaalste zaak ter wereld is. “Wil je het volledig volgens de traditie doen dan zaai je midsommarråg. Maar het zaad van deze soort is zo moeilijk te verkrijgen dat ik jaarlijks maar 3 kg zou kunnen zaaien. En dat is te weinig.”

Elke herfst zaaien Lennart en Karin vlakbij hun huisje 12 kg rogge wat overeenkomt met een graanveldje van ongeveer 500 m2. Twee weken na midsommar maaien ze het graan zo laag mogelijk bij de grond om extra lange strohalmen te bekomen.

Verzonken in zijn verhaal vertelt hij verder terwijl ik bedenk dat het leuk zou zijn om volgende zomer nog eens langs te komen om de oogst en het voorbereidende werk mee te maken.

Hij stopt met praten. Kijkt me aan en vraagt: “Wil je er volgend jaar bijzijn wanneer we oogsten?” Ik geniet van de connectie die we zo-even stilzwijgend met elkaar maakten.

“Ik kijk er alvast naar uit.” glimlach ik hem toe.

Katrien